Czynnikiem wywołującym tę chorobę jest drobnoustrój – Erysipelothrix rhusiopathiae, czyli włoskowiec różycy. Jest to Gram-dodatnia bakteria występująca w glebie zakażonej odchodami zainfekowanych świń bądź nosicieli. Około 30–80% świń to bezobjawowi nosiciele włoskowca, choroba może więc pojawić się w stadzie także w wyniku autoinfekcji. Jest to proces uzjadliwiania się drobnoustrojów normalnie bytujących w organizmie. Może do niego dojść wtedy, gdy spadnie odporność zwierząt – najczęściej wskutek działania niekorzystnych czynników środowiskowych. Należą do nich:

• niewłaściwe żywienie świń,
• zarobaczenie świń,
• nieodpowiedni mikroklimat panujący w chlewni,
• niewystarczająca czystość w chlewni (np. skażone poidła i karmniki, zanieczyszczona ściółka),
• stres związany z transportem zwierząt.

Choć różyca u świń może pojawić się o każdej porze roku, najwięcej zachorowań obserwuje się latem, gdy temperatura jest wysoka, oraz wiosną, gdy zdarzają się duże wahania temperatur.

Różyca – objawy

Różyca może mieć postać:

• ostrą, 
• podostrą,
• przewlekłą.

W przebiegu ostrym pojawiają się ciężkie objawy ogólne, które są skutkiem namnażania włoskowca we wszystkich narządach oraz we krwi. Pojawia się:

• nagła, wysoka gorączka (41,5–42,8°C),
• utrata apetytu, 
• niechęć do ruchu,
• apatia,
• wymioty,
• zagrzebywanie się w ściółkę.

Nieleczone zwierzęta padają najczęściej w 3–4 dniu choroby z powodu uszkodzenia poszczególnych układów i nieprawidłowej pracy serca.

Postać podostra różycy może następować po ostrej chorobie albo rozwinąć się jako samodzielna choroba spowodowana zakażeniem przez skórę. Wówczas na skórze świń (głównie w okolicach grzbietu i na bokach) pojawiają się typowe wykwity pokrzywkowe. Początkowo są jasnoczerwone, a później przybierają ciemnoczerwoną barwę.

Postać przewlekła pojawia się wtedy, gdy różyca była leczona zbyt krótko albo nieleczona w ogóle. Objawia się zapaleniami stawów lub wsierdzia, zlokalizowanych na zastawkach serca i utrudniających prawidłowe funkcjonowanie tego narządu.

Różyca – choroba niebezpieczna także dla ludzi

Różyca świń to choroba niebezpieczna również dla ludzi. Można się nią zarazić przy uboju zwierzęcia, rozbiórce tuszy czy nawet badaniu świń. Na zachorowanie narażeni są więc nie tylko hodowcy, ale i weterynarze. Z tego względu zaleca się wykonywanie wszystkich wymienionych czynności w rękawiczkach i ochronnym stroju – zakażenie następuje bowiem najczęściej poprzez ranę albo otarty naskórek. Objawami różycy u ludzi są czerwone plamy na rękach, które swędzą i są bolesne. Może dochodzić również do zapalenia stawów.

Różyca świń – mięso

Do zachorowań na różycę nie dochodzi zwykle poprzez zjedzenie przez człowieka zakażonego mięsa. Oczywistym jest jednak, że ubój chorych zwierząt z przeznaczeniem ich mięsa do spożycia jest zabroniony. Kiedy można zabić świnie po różycy? Zarażone osobniki muszą być wyleczone i przejść okres karencji, czyli usuwania antybiotyku z organizmu. O tym, kiedy będzie możliwy ubój, decyduje weterynarz, któremu należy zgłosić taki zamiar.

Jak zapobiegać różycy świń?

Choć różycę można wyleczyć, najlepiej jest postawić na profilaktykę. Nigdy nie wiadomo bowiem, ile świń padnie i w jakim stanie będą te, które przeżyją chorobę. Do działań profilaktycznych należą szczepienia oraz zapewnienie trzodzie odpowiednich warunków w chlewni. Ułatwić pracę hodowcom mogą nowoczesne urządzenia i systemy, takie jak sterownik mikroklimatu SK-4 od Fetura CLOUD. Dzięki niemu możliwe jest utrzymanie w chlewni właściwego mikroklimatu – kluczowego, aby wyeliminować ryzyko wystąpienia chorób świń.

Czy różyca to choroba uleczalna?

Świnie, które zapadły na różycę, można i trzeba leczyć. Szybko podjęte leczenie zwykle gwarantuje powrót do zdrowia. W tym celu stosuje się antybiotyki oparte na penicylinie oraz podaje surowicę.

Jakie są czynniki ryzyka zachorowania trzody na różycę?

Do zachorowań na różycę dochodzi wtedy, gdy świnie są narażone na stres – spada wówczas ich odporność i bakteria ma doskonałe warunki do atakowania. Ryzyko zachorowania jest większe w niezadbanych i nieczyszczonych chlewniach.

Jakie są pierwsze objawy różycy?

Zwykle świnie najpierw tracą apetyt, mają wysoką gorączkę i są apatyczne. W postaci podostrej na ciele zwierząt pojawiają się czerwone plamy.

Jak pozbyć się włoskowca różycy z chlewni?

Bakteria włoskowca ma dużą zdolność przeżywania. Aby się jej pozbyć, należy dbać o regularną dezynfekcję, mycie i dokładne czyszczenie pomieszczeń, w których przebywają świnie.