Stres cieplny u świń – jak go rozpoznać i zapobiegać w upalne dni?

Stres cieplny u świń jest automatyczną odpowiedzią organizmu na zbyt wysoką temperaturę panującą w chlewni. W pierwszej kolejności dochodzi do wzrostu ciepłoty ciała, a następnie do podniesienia ciśnienia. Układ krwionośny przestaje pracować prawidłowo, co przekłada się na obniżenie dobrostanu zwierząt.

Główne czynniki wpływające na pojawienie się stresu cieplnego to:

• wysoka temperatura,
• wysoka wilgotność powietrza,
• niewłaściwa wentylacja pomieszczeń. 

Świnie mają grubą warstwę podskórną tłuszczu oraz niewiele gruczołów potowych, dlatego zdolność do samoregulacji temperatury przez usuwanie nadmiaru ciepła jest ograniczona. Na stres cieplny i związane z tym konsekwencje szczególnie narażone są osobniki o dużej masie ciała oraz starsze świnie. 

Jaka temperatura powinna panować w chlewni?

Poziom temperatury, jaki należy utrzymywać w chlewni, zależy przede wszystkim od fazy rozwoju świń. Najwyższej wymagają prosięta oraz lochy karmiące:

• prosięta 2-dniowe – 32°C,
• prosięta w wieku od 4 do 14 dni – 28°C,
• prosięta w wieku od 15 do 21 dni – 23°C,
• prosięta w wieku od 22 do 28 dni – 22°C,
• prosięta w wieku od 29 do 56 dni – 21°C.

Wilgotność względna nie powinna przekraczać 60%. Optymalne warunki dla loch karmiących to 20°C (70% wilgotności powietrza). Z kolei warchlaki powinny być w pomieszczeniach, w których panuje 19°C i 60% wilgotności. W przypadku pozostałych loch parametry te należy utrzymywać na następującym poziomie:

• lochy luźne i niskoprośne – 15°C i 70% wilgotności powietrza,
• lochy wysokoprośne – 19°C i 70% wilgotności powietrza.

Aby zredukować ryzyko stresu cieplnego u tuczników, należy zadbać o utrzymanie następujących parametrów: 

• 18°C i 70% wilgotności — dla tuczników do 65 kg,
• 17°C i 70% wilgotności — dla tuczników do 95 kg,
• 16°C i 70% wilgotności — dla tuczników do 115 kg. 

Loszki i knurki powinny być trzymane w pomieszczeniach z temperaturą 17°C i wilgotnością na poziomie 70%. 

Jakie są objawy stresu cieplnego u świń?

Objawy stresu cieplnego u trzody chlewnej to przede wszystkim:

• zmniejszenie apetytu,
• spadek przyrostów masy ciała,
• przyspieszony oddech,
• zwiększona drażliwość,
• obniżenie aktywności.

Wpływ temperatury na świnie powoduje podwyższenie ciśnienia krwi oraz wzrost ciepłoty ciała. Zwierzęta bardzo często tracą chęć do jedzenia, co zmniejsza zużycie paszy oraz przyrosty wagi. Świnie narażone na upały zaczynają szybciej oddychać, aby wyregulować temperaturę ciała. Pojawia się u nich zwiększona drażliwość oraz zachowania agresywne. Może to prowadzić do walk między osobnikami. Aby zmniejszyć generowanie dodatkowego ciepła, zwierzęta wykazują niższą aktywność fizyczną, stają się osowiałe i ospałe. 

Upały a zdrowie świń — jak temperatura wpływa na zdrowie i kondycję trzody?

Stres cieplny w hodowli trzody chlewnej prowadzi przede wszystkim do obniżenia wydajności ze względu na spadek przyrostów ciała, a także utratę masy. Spada także poziom reprodukcyjności i zwiększa się ryzyko zachorowań głównie na schorzenia układu oddechowego i przewodu pokarmowego. 

Stres cieplny bardzo często powoduje wydłużenie okresu między odsadzaniem prosiąt a rują. Ma negatywny wpływ również na proces zapładniania, bo może utrudniać zagnieżdżanie się zarodków w macicy, a także powodować zamieranie płodów w pierwszych 2–3 tygodniach ciąży. Skutkuje to zmniejszeniem liczby urodzeń oraz obniżeniem wskaźników reprodukcyjnych. 

Stres cieplny może również wiązać się z obumieraniem płodów w ostatnich tygodniach ciąży i zwiększeniem odsetka martwych urodzeń. Jest to związane z niedotlenieniem. Lochy karmiące narażone na zbyt wysokie temperatury mogą doświadczyć spadku mleczności oraz zmiany składu mleka, co bezpośrednio wpływa na zdrowie i kondycję prosiąt. 

W skrajnych przypadkach stres cieplny może powodować śmierć dorosłych osobników. Każdy hodowca musi więc wiedzieć, w jaki sposób mu skutecznie zapobiegać. 

Jak zapobiegać stresowi cieplnemu trzody chlewnej?

Sprawdź, jak zapobiegać stresowi cieplnemu u trzody chlewnej. Poznaj skuteczne sposoby na to, aby zadbać o dobrostan zwierząt i ograniczyć ryzyko negatywnego wpływu wysokich temperatur na ich zdrowie i kondycję. 

Zadbaj o właściwą wentylację pomieszczeń gospodarskich 

Wentylacja grawitacyjna może nie obniżyć temperatury do odpowiedniego poziomu, dlatego warto zastosować wentylację mechaniczną. Musi być rozmieszczona w taki sposób, aby nie tworzyły się miejsca z zaburzoną cyrkulacją powietrza. Dobrym wyborem jest także montaż specjalnych systemów chłodzenia przystosowanych do chlewni. 

Stosuj nowoczesne systemy zarządzania warunkami w chlewni

Jeśli chcesz zadbać o maksymalny komfort termiczny świń, postaw na nowoczesne systemy umożliwiające sprawne, a co najważniejsze efektywne zarządzanie mikroklimatem wewnątrz chlewni. Jednym z takich narzędzi, chętnie wybieranym przez hodowców jest system FarmWatch Pro od Fetura CLOUD. Obejmuje bezprzewodowy system czujników temperatury, funkcje alarmowe GPS oraz platformę w chmurze ułatwiającą zarządzanie poszczególnymi parametrami. 

Sensory umieszczone w poszczególnych pomieszczeniach przesyłają do bazy aktualne dane, a także umożliwiają podgląd archiwalnych informacji. Jeśli w chlewni dojdzie do przekroczenia określonej temperatury, system wysyła informacje SMS lub inicjuje połączenie alarmowe. Dzięki temu użytkownik wie, co dzieje się w jego budynkach gospodarskich i może podjąć działania mające na celu poprawę warunków w chlewni. Innym rozwiązaniem, po które warto sięgnąć, jest sterownik mikroklimatu SK4 także od Fetura CLOUD. Umożliwia wygodne zarządzanie:

• ogrzewaniem,
• chłodzeniem,
• wentylacją.

Dzięki niemu osiągnięcie i utrzymanie optymalnych warunków w chlewni będzie jeszcze łatwiejsze. Sterownik jest zintegrowany z aplikacją Fetura CLOUD, która umożliwia zdalne monitorowanie tego, co dzieje się w budynkach gospodarskich. Wybierz to akcesorium, jeśli chcesz:

• mieć nieustanny nadzór nad mikroklimatem w chlewni 24 godziny na dobę 7 dni w tygodniu z dowolnego miejsca,
• mieć skuteczne wsparcie w sterowaniu regulatorami temperatury, wentylacji i chłodzenia bez konieczności ręcznej konfiguracji,
• mieć pewność, że w razie problemów z prawidłową pracą systemów w chlewni zostaniesz o tym niezwłocznie poinformowany.

Sterownik mikroklimatu SK4 jest wyposażony w praktyczny dotykowy ekran o przekątnej 7 cali. Ułatwia więc programowanie poszczególnych parametrów. Precyzyjne alarmy informują nie tylko o wystąpieniu anomalii, lecz także o tym, gdzie dokładnie się pojawiła. Dzięki klasie szczelności IP67 urządzenie jest odporne na wilgoć i zabrudzenia. Blokada PIN pozwala na zastosowanie kodu, który uniemożliwi dostęp do sterownika osobom niepowołanym. Wybierz innowacyjne narzędzia do chlewni i ciesz się wygodą, jaką zapewniają.

Zadbaj o dodatkowe chłodzenie chlewni latem

Skuteczne sposoby na obniżenie temperatury w chlewni latem to przede wszystkim stosowanie kropelkowych i natryskowych systemów chłodzenia. Polegają na zwilżaniu zwierząt wodą, a następnie ich osuszaniu. Dzięki temu możliwe jest chwilowe obniżenie temperatury. Jeśli chcesz wybrać tę metodę, pamiętaj o tym, aby unikać przeciągów, które mogą narazić trzodę chlewną na ryzyko zachorowania głównie na choroby układu oddechowego.

Podczas największych upałów warto postawić na zamgławianie. Za pomocą dysz woda w formie mgiełki jest rozprowadzana we wnętrzu pomieszczenia. Umożliwia to nie tylko poprawę komfortu cieplnego, ale i poziomu wilgotności wewnątrz budynku. 

Kontroluj zagęszczenie świń

Zbyt duże zagęszczenie osobników może negatywnie wpływać na ich komfort termiczny, a także powodować nadmierne przegrzewanie. Warto więc przede wszystkim podczas upałów zadbać o to, aby każda ze świń miała dostatecznie dużo przestrzeni. 

Zapewnij dostęp do odpowiedniej ilości wody

Kontroluj pracę automatycznych systemów pojenia nawet kilka razy w ciągu dnia, aby mieć pewność, że działają bez zarzutu. Ilość wody oraz tempo przepływu muszą być dopasowane do liczby zwierząt, oraz etapu  rozwoju, na jakim znajduje się dana grupa. 

Zapotrzebowanie na wodę oscyluje w granicach:

• 12–15 l dziennie – w przypadku loch zasuszonych i knurów;
• 3–-5 l dziennie – w przypadku prosiąt po odsadzeniu;
• 5–7 l dziennie – w przypadku tuczników na etapie grower;
• 9–12 l dziennie – w przypadku tuczników na etapie finisher. 

Największe potrzeby mają lochy w okresie laktacji – są w stanie wypić nawet 24–45 l dziennie. 

Dbaj o prawidłowe żywienie trzody chlewnej podczas upałów

W niesprzyjających warunkach pogodowych, gdy temperatury na zewnątrz są wysokie, należy dobrać właściwy sposób żywienia trzody, który może nieco zniwelować skutki stresu cieplnego. Pasze bogate w błonnik najlepiej zostawić na okres jesienno-zimowy. Natomiast w lecie warto zwiększać podaż tłuszczu w diecie trzody chlewnej – to może przyczynić się do poprawy przyrostu tuczników. Ponadto warto stosować pasze niskobiałkowe uzupełniane takimi suplementami, jak:

• tryptofan,
• lizyna,
• treonina.

Specjaliści do spraw żywienia trzody chlewnej wskazują także na konieczność wprowadzenia do letniej diety przeciwutleniaczy. Jest to związane z tym, że wysokie temperatury zwiększają stres oksydacyjny – zwiększa się liczba wolnych rodników niszczących komórki oraz zaburzających metabolizm. Aby ograniczyć negatywny wpływ tego zjawiska na zdrowie zwierząt, warto suplementować im witaminę E i selen.

Stres cieplny to poważne zagrożenie dla trzody chlewnej. Może prowadzić do problemów zdrowotnych, a tym samym zmniejszać opłacalność hodowli. Zwierzęta narażone na działanie wysokiej temperatury mają mniejszy apetyt, a to prowadzi do zahamowania przyrostów masy ciała, a nawet jej obniżenia. Hodowca, któremu zależy na zapewnieniu dobrostanu trzody chlewnej, musi sięgać po skuteczne rozwiązania. Warto zadbać o odpowiednią wentylację i systemy chłodzenia. Aby pracowały one efektywnie i zgodnie z oczekiwaniami, należy sięgać po sprawdzone narzędzia umożliwiające monitorowanie i zarządzanie mikroklimatem w chlewni. Sprawdź ofertę Fetura CLOUD już teraz.

FAQ

1. Czy lochy są bardziej narażone na stres cieplny?

Tak, liczne badania udowodniły, że to właśnie lochy są najbardziej narażone na stres cieplny. Dotyczy to głównie samic w okresie laktacji. Nadmierne przegrzanie powoduje u nich zaburzenia produkcji mleka. Problemem jest to, że prosięta wymagają przebywania w wyższej temperaturze, aby mogły prawidłowo się rozwijać. Aby zapewnić zarówno lochom, jak i młodym optymalne warunki, warto wyodrębnić dwie strefy: chłodniejszą dla samic i cieplejszą dla prosiąt. 

1. Jak ochronić trzodę chlewną przed stresem cieplnym, wykonując izolację budynku?

Jeśli chcesz wykonać izolację chlewni, przede wszystkim zadbaj o ściany od strony południowej i wschodniej, czyli te części budynku, które najbardziej są narażone na promieniowanie słoneczne. Warto zastosować wełnę mineralną lub styropian z dobrymi właściwościami izolacyjnymi. Zapobiegnie to przenikaniu ciepła do wnętrza budynku. Dobrym wyborem jest także wykonanie izolacji pianą PUR. Warto także ograniczyć dostęp światła słonecznego przez okna i przeszklone elementy budynku. 

1. Czy stres cieplny ma wpływ na jakość mięsa?

Tak, stres cieplny ma negatywny wpływ na jakość mięsa. Może ono zmieniać swoją strukturę oraz mieć gorsze walory smakowe. Zwierzęta narażone na wysokie temperatury mają obniżone rezerwy glikogenu mięśniowego, co skutkuje zmniejszeniem produkcji kwasu mlekowego. W wyniku tego zjawiska mięso staje się twarde i suche. Badania udowodniły również, że długotrwały stres cieplny negatywnie wpływa na jakość boczku wieprzowego, a dokładniej zmniejsza warstwę tłuszczu. Warto więc podejmować działania mające na celu zapewnienie optymalnych warunków w chlewni.