Inseminacja świni to zabieg, podczas którego deponuje się nasienie pozyskane od knura w szyjce macicy lochy. Przebiega ona bez bezpośredniego udziału męskiego osobnika. Choć jednak zwierzę nie kopuluje, jego obecność nadal jest niezbędna. Widok i zapach knura sprawiają, że w organizmie lochy rozpoczyna się produkcja oksytocyny. Jest ona niezbędna, żeby świnia wchłonęła podane nasienie.

Zastąpienie naturalnego aktu reprodukcji pomiędzy świniami inseminacją przynosi wiele korzyści. Jedną z nich są oszczędności. Jeden knur wystarczy, aby móc pokryć nawet kilkaset loch i loszek. Dzięki temu nie trzeba hodować wielu zwierząt i można skupić się głównie na produkcji trzody chlewnej.

Najlepszym momentem na przeprowadzenie krycia lochy jest okres ok. 12 godzin przed owulacją. Z uwagi na to, że trudno dokładnie określić, kiedy to nastąpi, termin inseminacji jest wybierany na podstawie wystąpienia pierwszych objawów rui. Jeśli pojawiły się one u świń:

• po upływie 5–6 dni od odsadzenia prosiąt, krycie należy wykonać po 12 godzinach;
• po 3–4 dniach od oddzielenia od potomstwa, zabieg trzeba przeprowadzić po 24 godzinach;
• po 7–10 dniach od odsadzenia, inseminuje się świnie natychmiast.

Podanie jednej porcji nasienia nie wystarczy. Aby mieć pewność, że doszło do zapłodnienia, trzeba powtarzać ten zabieg. Są dwie metody.

1. Kontrolowanie rui rano i wykonywanie inseminacji co 24 godziny.
2. Sprawdzanie rui rano i wieczorem oraz wykonywanie inseminacji co 12 godzin.

Nie ma jednego słusznego wyboru – jeśli dana metoda działa, nie należy nic zmieniać. Jeśli okazuje się, że nie ma efektów lub współczynnik płodności wynosi mniej niż 80%, trzeba zmienić technikę. W kontrolowaniu skuteczności Twojej metody może pomóc program hodowlany SOLIDFARM. Po wprowadzeniu odpowiednich danych zostanie wygenerowany raport ze wszystkimi informacjami dotyczącymi możliwości reprodukcyjnych zwierząt.

Do inseminacji lochy wykorzystuje się kateter inseminacyjny, który wprowadza się do szyjki macicy, i pojemnik na nasienie. Wyróżnia się trzy rodzaje kateterów do inseminacji loch:

• spiralne – przypominają kształt penisa knura, a więc najlepiej stymulują świnię. Jest to przydatne zwłaszcza w przypadku opornych gatunków, np. macior iberyjskich. Powodują najmniej urazów;
• piankowe i wielopierścieniowe – wkłada się je do szyjki macicy jednym ruchem. Jeśli wykonasz kilka, doprowadzisz do skurczu szyjki macicy i jej zamknięcia. Wtedy kateter utknie na początku dróg rodnych, a nasienie się nie wchłonie.

Po wybraniu odpowiedniego narzędzia warto również zainteresować się sprzętem, który pomoże w utrzymaniu nasienia wewnątrz dróg rodnych. Warto pamiętać, że nawet jeśli prawidłowo założysz kateter, gdy mięśnie szyjki macicy się rozluźnią, może on wypaść.

W takiej sytuacji pomocne mogą być:

• pas inseminacyjny – zakłada się je na biodra lochy. Zawierają metalowy pręt, który podtrzymuje porcję nasienia;
• pneumatyczne siodła – nie tylko pomagają utrzymać spermę w drogach rodnych lochy, ale także uciskają pulsacyjnie okolice słabizny. Stymuluje to szyjkę do wchłaniania nasienia.

Warto również pozostawić kateter na kilka minut. W tym celu można użyć modeli z zatyczką na końcu lub po prostu zagiąć go do góry.

Układ rozrodczy świni składa się z tych samych elementów, co u człowieka. Są to pochwa, szyjka macicy, macica, jajniki i jajowody. W przypadku inseminacji doszyjkowej nasienie wprowadza się za pomocą katetera inseminacyjnego na początek szyjki. Następnie należy:

• nacisnąć pojemnik, w którym znajduje się sperma. Pozwoli to pobudzić mięśnie do odruchów ssących;
• przytrzymać kateter nad lochą, aby nasienie mogło powoli i samoczynnie spłynąć w dół do macicy;
• poczekać, aż mięśnie szyjki stopniowo pochłoną spermę i wprowadzą ją do światła macicy;
• pozostawić kateter na 5–10 minut i zabezpieczyć przed cofaniem się nasienia.

Po inseminacji należy pozostawić świnię przez 4 tygodnie w osobnym boksie. W tym czasie dochodzi do zagnieżdżenia się jajeczka w macicy.

Jeśli po 21 dniach od inseminacji nie wystąpią objawy rujowe, oznacza to, że zabieg zakończył się sukcesem i świnia prawdopodobnie jest w ciąży. W celu dokładnego postawienia diagnozy można wykonać badanie ultrasonograficzne. Pozwala ono zobaczyć zmiany, jakie zaszły w organizmie zwierzęcia.

Zastanawiasz się, co zrobić, żeby zapłodnienie okazało się sukcesem, a miot był liczny i zdrowy? Oto zasady, o których warto pamiętać.

1. Przed wprowadzeniem katetera należy obmyć wodą okolice warg sromowych świni. Jest to szczególnie istotne w przypadku hodowli bezściółkowej. Resztki kału mogą przedostać się do macicy i spowodować infekcję.
2. Należy zachować maksimum higieny podczas wykonywania zabiegu. Trzeba unikać zwłaszcza dotykania końcówki katetera, ponieważ można przenieść bakterie z rąk do macicy. Ponadto pamiętaj o tym, żeby szeroko otworzyć srom, aby nie zetrzeć patogenów z jego okolicy i nie wprowadzić do środka.
3. Jeśli to możliwe, należy przeprowadzać maksymalnie 2 inseminacje. Każde wprowadzenie katetera powoduje wzrost ryzyka infekcji. W przypadku świń o słabszym układzie odpornościowym może mieć to przykre skutki. Jeśli liczba kryć wynosi więcej niż 2, oznacza to, że zabieg jest nieprawidłowo wykonywany bądź termin jest niewłaściwy. Należy zweryfikować dotychczas stosowane techniki i spróbować zastosowania nowych.
4. Aby zwiększyć szanse na wchłonięcie się spermy i zapłodnienie świni, należy dbać o jej stymulację. W tym celu należy podczas inseminacji wprowadzić knura. Jego obecność pobudza odruch tolerancji loch. Jeśli nie ma możliwości wprowadzenia samca, można dodać oksytocynę do porcji inseminacyjnej bezpośrednio przed zabiegiem. Pozwoli to pobudzić mięśnie szyjki macicy i zwiększy szanse, że plemniki dotrą do jajowodu na czas.

Produkcja trzody chlewnej to złożony proces. Aby go sobie ułatwić, można wykorzystać np. oprogramowanie do zarządzania fermą. System pomoże zorganizować pracę, określi sprzyjający dzień inseminacji i będzie kontrolować stan świń. Dzięki temu wszystko przebiegnie bez zbędnych przeszkód.