Zarządzanie temperaturą i wilgotnością w chlewniach – praktyczne rozwiązania

Odpowiednia temperatura i optymalna wilgotność powietrza w chlewni są niezbędne, aby procesy fizjologiczne u świń przebiegały we właściwy sposób. Wszelkie anomalie mogą powodować zaburzenia, co przełoży się na obniżenie dobrostanu zwierząt. 

Świnie są zwierzętami stałocieplnymi, a temperatura ich ciała oscyluje w okolicach 39°C, a nawet 40°C w przypadku prosiąt. Są wrażliwsze na upały ze względu na ograniczoną możliwość regulacji ciepłoty. Niewielka liczba gruczołów potowych oraz gruba warstwa tłuszczu podskórnego tego nie ułatwiają. 

Dla świń niebezpieczna jest zarówno hipotermia, jak i hipertermia. Utrzymywanie temperatury ich ciała na zbyt niskim lub za wysokim poziomie może skutkować:

• • spowolnieniem przyrostu masy – zaburzenia apetytu powodują spowolnienie tempa wzrostu, a często nawet spadek wagi, co wiąże się z obniżeniem efektywności produkcji,
  • obniżoną płodnością – mogą pojawić się trudności z zapłodnieniem, a mioty mogą być mniej liczne (u niektórych samic narażonych na stres cieplny obserwuje się całkowity zanik rui),

• podatnością na choroby – w takich warunkach układ immunologiczny nie pracuje prawidłowo.

Temperatura jest powiązana z wilgotnością i te dwa parametry są od siebie zależne. W przypadku, gdy utrzymują się na wysokim poziomie, zaburzony zostaje proces oddawania ciepła przez świnie. Dochodzi do zaburzenia przemiany materii, a w efekcie do obniżenia ich produkcyjności. Z kolei wysoka wilgotność i niska temperatura mogą przyspieszać wychłodzenie organizmu zwierzęcia. W takich warunkach wzrasta zużycie paszy i jednocześnie spada wydajność zwierząt ze względu na konieczność osiągnięcia odpowiedniego bilansu energetycznego. 

Negatywnym zjawiskiem jest także utrzymywanie wysokiej temperatury przy jednocześnie niskiej wilgotności. Najczęściej dotyczy to porodówek, które są nadmiernie przegrzewane. Nowo narodzone prosięta potrzebują wysokiej temperatury, ale jeśli poziom wilgotności będzie za niski, może to skutkować zaburzeniami laktacji u loch karmiących. Takie warunki sprzyjają także wysychaniu błon śluzowych i powierzchni skóry, na której mogą pojawiać się pęknięcia, przez które mogą wnikać do organizmu drobnoustroje chorobotwórcze. 

Jak powinna być temperatura i wilgotność powietrza w chlewni?

Poziom temperatury oraz wilgotności w chlewni należy dostosować do etapu rozwoju osobników, które przebywają w pomieszczeniach. W przypadku prosiąt parametry te powinny wynosić:

• temperatura na poziomie 32°C i wilgotność względna 60% – prosięta 2-dniowe,
• temperatura na poziomie 28°C i wilgotność względna 60% – prosięta 4–14-dniowe,
• temperatura na poziomie 23°C i wilgotność względna 60% – prosięta 15–21- dniowe,
• temperatura na poziomie 22°C i wilgotność względna 60% – prosięta 22–28-dniowe,
• temperatura na poziomie 21°C i wilgotność względna 60% – prosięta 29–56-dniowe.

W chlewniach, w których przebywają warchlaki optymalny poziom temperatury to 19°C przy wilgotności na poziomie 60%. Dla tuczników parametry te muszą być zróżnicowane zależnie od ich masy ciała:

• tuczniki do 65 kg — temperatura 18°C, wilgotność 70%,
• tuczniki do 95 kg — temperatura 17°C, wilgotność 70%,
• tuczniki do 115 kg — temperatura 16 kg, wilgotność 70%. 

Dla loch luźnych i niskoprośnych należy utrzymywać temperaturę na poziomie 15°C, a wysokoprośnych 19°C. Samice karmiące wymagają przebywania w warunkach z temperaturą 20°C. W każdym z tych przypadków pożądana wilgotność to 70%.  Loszki i knurki potrzebują 17°C i wilgotności na poziomie 70%. Dla knurów stadnych pierwszy z parametrów nie może przekraczać 15°C, a
drugi 75%. 

Czym charakteryzują się systemy wentylacyjne w chlewniach?

Podstawą do zapewnienia optymalnych warunków rozwoju zwierząt są właściwie dopasowane i wydajne systemy wentylacyjne w chlewniach. Najprostszym jest wentylacja grawitacyjna. Polega na naturalnej cyrkulacji powietrza. Jednak nie zawsze jest skuteczna, przede wszystkim w dużych budynkach z większą liczbą trzody chlewnej. Konieczne jest więc zastosowanie wentylacji mechanicznej w formie systemu:

• podciśnieniowego,
• kanałowego,
• zrównoważonego ciśnienia.

Poniżej znajdziesz charakterystykę każdego z tych systemów.

Mechaniczna wentylacja podciśnieniowa

W przypadku wentylacji podciśnieniowej powietrze z zewnątrz jest dostarczane za pomocą zaworów ściennych i sufitowych. Za ich płynne otwieranie i zamykanie odpowiada serwomotor. Powietrze zużyte jest odprowadzane z pomieszczeń przez kominy wentylacyjne ze wbudowanymi wentylatorami. Taka wentylacja jest zalecana przede wszystkim w pomieszczeniach, w których przebywają tuczniki, a także w sekcji krycia i ciąży. 

Mechaniczna wentylacja kanałowa

W przypadku tej wentylacji świeże powietrze jest dostarczane przez betonowy kanał z rusztem. Jest on zagłębiony w ziemi i wyposażony w odpowiednią liczbę szczelin wytwarzających podciśnienie. Kominy wentylacje z wentylatorami odpowiadają za odprowadzanie zużytego powietrza z wnętrza budynku. Najważniejszą zaletą takiej wentylacji jest to, że powietrze już w kanale zostaje wstępnie podgrzane lub schłodzone. Ułatwia to utrzymanie odpowiedniej temperatury w chlewni zarówno zimą, jak i latem. Taki system najczęściej stosuje się w tuczarniach. 

Wentylacja zrównoważonego ciśnienia

Wentylacja zrównoważonego ciśnienia doprowadza świeże powietrze za pomocą kominów z wentylatorem wciągowym. Przewody są wyposażone w rozdzielacz. Jest to element umożliwiający równomierne rozprowadzanie powietrza. Zużyte jest odprowadzane przez kominy wentylacyjne z wentylatorem wyciągowym. Taki system stosuje się przede wszystkim w budynkach, w których nie ma możliwości doprowadzenia powietrza do wnętrza inaczej niż przez dach. 

Warto wiedzieć, że jest dostępna także wentylacja drzwiowa. W jej przypadku świeże powietrze jest doprowadzane za pomocą otworów w drzwiach. Zużyte jest usuwane za pomocą kominów wentylacyjnych z wentylatorem. Taki rodzaj wentylacji stosuje się głównie w sekcjach porodowych oraz warchlakowych. 

Automatyzacja klimatu w chlewni — nowoczesne technologie

W zapewnieniu najlepszych warunków odpowiadają nowoczesne systemy kontroli klimatu w chlewni. Są to innowacyjne systemy ułatwiające zarządzanie poszczególnymi parametrami w budynkach gospodarskich. Oto kilka naszych propozycji. 

System FarmWatch PRO

System FarmWatch PRO od Fetura CLOUD to nowoczesne rozwiązanie dla rolnictwa. Jego częścią są m.in. bezprzewodowe czujniki temperatury przedstawiające aktualne i archiwalne dane. Jeśli warunki wewnątrz budynków odbiegają od oczekiwanych, system informuje o tym użytkownika za pomocą połączenia telefonicznego lub wiadomości SMS. Dzięki temu można niezwłocznie zmienić ustawienia parametrów, aby wahania temperatury nie wpłynęły negatywnie na dobrostan stada.

System FarmWatch PRO 

Bezprzewodowe czujniki są zasilane bateriami AA i mogą pracować nieprzerwanie nawet do 2 lat. Działają niezależnie od instalacji elektrycznej, dlatego nawet w przypadku jej awarii są w stanie informować użytkownika o aktualnych warunkach panujących w chlewni. Informacje są przesyłane do stacji bazowej, w której są zapisywane. Można je wygodnie przeglądać w aplikacji mobilnej. 

Tym, co wyróżnia FarmWatch Pro jest:

• czytelny 7-calowy kolorowy wyświetlacz,
• system precyzyjnych alarmów informujących o miejscu i przyczynie nieprawidłowości,
• klasa szczelności IP67 zabezpieczająca przed wilgocią i kurzem,
• możliwość monitorowania parametrów mikroklimatu z dowolnego miejsca i o każdej porze.

Dzięki temu nowoczesnemu systemowi zarządzanie temperaturą w chlewni jest jeszcze wygodniejsze, a przede wszystkim skuteczniejsze. 

Sterownik mikroklimatu SK4

Innym nowoczesnym rozwiązaniem jest sterownik mikroklimatu SK4 od Fetura CLOUD. To urządzenie do zarządzania systemami grzewczymi, chłodzącymi oraz wentylującymi. Umożliwia kontrolowanie warunków w chlewni i utrzymanie ich na optymalnym poziomie bez względu na warunki zewnętrzne. Jest zintegrowany z aplikacją Fetura CLOUD, co ułatwia monitorowanie poszczególnych parametrów w czasie rzeczywistym.

Sterownik współpracuje z czujnikami umieszczonymi w poszczególnych pomieszczeniach. Po ustawieniu żądanej temperatury i poziomu wilgotności kontroluje klimat w chlewni 24 godziny na dobę. Jeśli pojawią się problemy z utrzymaniem określonych parametrów, użytkownik zostanie o tym niezwłocznie poinformowany. Dzięki sterownikowi mikroklimatu utrzymanie właściwych warunków klimatycznych w chlewni jest o wiele łatwiejsze. Nie wymaga częstych wizyt w budynkach gospodarskich oraz ogranicza konieczność ręcznego sterowania, co często jest problematyczne i czasochłonne. 

Odpowiedni monitoring mikroklimatu w hodowli trzody to podstawa, która pozwala odpowiednio zadbać o dobrostan zwierząt. Wszelkie anomalie związane z temperaturą lub wilgotnością powietrza mogą negatywnie wpływać na procesy fizjologiczne, zwiększać podatność na choroby oraz obniżać przyrosty. Aby im zapobiegać, warto sięgać po nowoczesne rozwiązania. Samo zainstalowanie wentylacji nie wystarczy. Musi być monitorowana przez automatyczne systemy, które na bieżąco będą analizować parametry panujące w chlewni i informować hodowcę o ewentualnych nieprawidłowościach. Zadbaj o swoją hodowlę i wybieraj nowoczesne systemy do swojego gospodarstwa! Znajdziesz je w ofercie Fetura CLOUD.

FAQ

1. Jakie parametry oprócz temperatury i wilgotności wpływają na mikroklimat w chlewni?

Aby utrzymać prawidłowy mikroklimat w chlewni oprócz temperatury i wilgotności powietrza na optymalnym poziomie należy zadbać także o: nieprzekraczanie dopuszczalnej zawartości szkodliwych gazów i zapylenia, prawidłową prędkość ruchu powietrza, właściwe oświetlenie i hałas poniżej  85 dB. Wszelkie odchylenia od dopuszczalnych norm mogą negatywnie wpływać na dobrostan zwierząt, pogarszać ich stan zdrowia, a przez to obniżać przyrosty trzody i zmniejszać efektywność hodowli.

1. Czym jest wentylacja awaryjna w chlewni?

Wentylacja awaryjna powinna być zastosowana w budynkach z mechanicznym systemem wymiany powietrza. Zazwyczaj to wentylacja grawitacyjna. Hodowca uruchamia ją, gdy system mechaniczny ulega awarii. Zapewnia skuteczną wymianę powietrza do chwili przeprowadzenia naprawy. 

1. W jaki sposób podczas upałów można obniżyć temperaturę w chlewni?

W chlewniach w okresach największych upałów stosuje się zamgławianie. Jest to instalacja złożona z pompy, rur oraz dysz. Za pomocą tych ostatnich elementów we wnętrzu jest rozprowadzana woda w formie mgiełki. Wpływa to nie tylko na obniżenie temperatury w budynkach gospodarskich, ale i pomaga regulować poziom wilgotności. Aby taki system pracował efektywnie, musi być zarządzany odpowiednio dobranym sterownikiem, który będzie uruchamiać lub wyłączać zamgławianie zależnie od warunków. 

Innym rozwiązaniem są kropelkowe i natryskowe systemy chłodzenia. Zwilżają zwierzęta przez kilka minut, a następnie osuszają je za pomocą ruchu powietrza. Aby spełniały swoją funkcję, muszą pracować z odpowiednią prędkością, aby uniknąć ryzyka przeciągów i w konsekwencji problemów zdrowotnych stada.

1. Jak wybrać czujniki temperatury i wilgotności dla chlewni 

Czujniki temperatury i wilgotności dla chlewni powinny być urządzeniami od znanych i zaufanych producentów. Muszą współpracować z centralnym systemem sterowania i przesyłać dane w czasie rzeczywistym. Postaw na niezawodne technologie przystosowane do specyfiki hodowli świń, takie jak sterownik mikroklimatu SK 4 czy system FarmWatch Pro od Fetura CLOUD.